Derleme makale nedir, nasıl yazılır?
Gün geçtikçe yapılan araştırmaların sayıca artması ve dolayısıyla da araştırma makalelerinin sayısının da artışı söz konusudur. Bu durum, araştırma alanınızdaki güncel gelişmeleri takip etmenizi zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla her bilimsel araştırmacı için literatür incelemeleri kuşkusuz önemlidir.
Alanınızdaki belirli konudaki güncel çalışmaları incelemek için derleme makaleleri (review article) oldukça yararlıdır. Tek tek makaleleri araştırmak yerine hepsinin bir arada bulunduğu ve alana nasıl katkı sağladıklarının verildiği derleme makaleleri incelemek daha verimli olacaktır.
İyi hazırlanmış bir derleme makalesi, ilgili konuda yapılan çalışmalar hakkında derinlemesine bir bilgi vermektedir. Bunun dışında aynı zamanda varsa konu hakkında boşluklar ve/veya zorluklar da belirtilir.
Böylece yapılan diğer çalışmaların literatüre olan katkılarını ve eksikliklerini inceleyerek kendi çalışmalarınız ya da gelecek projeleriniz için fikirler de geliştirebilirsiniz.
Derleme makalesi neden yazılır?
- Bir konu hakkında kapsamlı bir temel sağlamak
- Mevcut bilgi durumunu açıklamak
- Gelecekteki potansiyel araştırmalar için mevcut çalışmalardaki boşlukları belirlemek
- Ana metodolojileri ve araştırma tekniklerini vurgulamak
Derleme makalesinin amacı nedir?
Derleme makalesi (Review article) aynı zamanda literatür taraması veya literatür incelemesi olarak da bilinir. Bir konuyla ilgili önceki çalışmaların incelenmesidir. Araştırma konusuyla ilgili o zamana kadar yapılan araştırmaların özeti sunulmalıdır. Araştırma makalelerinde olduğu gibi yazar tarafından yapılan yeni deneysel bulguları sunmaz.
Derleme makaleleri, yapılan çalışmalardan elde edilen verilerin eleştirel bir değerlendirmesini sağlayabilir. Bir sonraki aşamada keşfedilecek araştırma alanları, derleme makaleleri tarafından belirlenebilir ve bazen mevcut verilerden yeni sonuçlar çıkarılabilir.
Derleme makaleleri tipik olarak üç türdedir: literatür incelemeleri, sistematik incelemeler ve meta-analizler.
Literatür taraması, araştırma konusunun genel bir incelemesidir ve konuyla ilgili mevcut anlayışın güvenilir ve tarafsız bir açıklamasını sağlamayı amaçlar.
Buna karşılık sistematik bir inceleme daha spesifiktir ve oldukça odaklanmış bir araştırma sorusunu ele almaya çalışır. Sunumu, kullanılan arama stratejisi, çalışmaların dahil edilmesi için uygunluk kriterleri, toplanan bilgileri gözden geçirmek için kullanılan yöntemler ve daha fazlası hakkında bilgi içeren daha ayrıntılıdır.
Meta-analiz, her ikisinin de uygun şekilde tanımlanmış bir araştırma sorusu ile sistematik olarak yürütülmesi bakımından sistematik bir incelemeye benzer. Ancak, ikincisinden farklı olarak, meta-analiz belirli sayıda benzer çalışmayı karşılaştırır ve değerlendirir. Doğası gereği niceldir ve karşıt çalışma bulgularının değerlendirilmesine yardımcı olabilir.
Derleme makalesi ile Araştırma makalesi arasındaki farklar
Her ne kadar bilimsel araştırma makaleleri ve derleme makaleleri benzermiş gibi görünse de içerik olarak aralarında farklar bulunur.
Araştırma makaleleri yazar/yazarlar tarafından yapılan araştırmaların sonuçlarını sunarken, derleme makaleleri alanda diğer araştırmacıların yaptığı çalışmaların sonuçları içerir.
Genel olarak aradaki farklar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Araştırma makalesi | Derleme makalesi | |
|---|---|---|
| Bakış açısı | Yazarın bakış açısını sunar | Belirli bir konuda diğer yazarların görüşlerini eleştirir |
| İçerik | Yeni içerik | Halihazırda yayınlanmış içeriğin değerlendirilmesi |
| Uzunluk | Gönderdiğiniz dergi tarafından sağlanan kelime sınırına bağlıdır | İçeriğe göre farklılık gösterebilir, ancak yine de kelime sınırına uymanız gerekecektir |
Derleme Makalesi Bölümleri
Derleme makalelerinin yapısı, araştırma makalelerinin benzer.
Bilimsel makaleler özet, giriş, yöntem, bulgular, tartışma, sonuç ve kaynakça bölümlerinden oluşurken, derleme makaleleri özet, giriş, ana metin, sonuç ve kaynakça bölümlerinden oluşmaktadır.
Bölümler ile ilgili açıklamalar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Bölüm | Kelime sayısı | Amaçlar, içerik ve format |
|---|---|---|
| Başlık | 7-12 | İncelemenin kapsamını açık, erişilebilir ve ilgi çekici bir şekilde özlü olarak tanımlamalıdır. Başlık, iki nokta üst üste veya kısa çizgi ile iki parçaya ayrılabilecek tek ve bağımsız bir cümle olmalıdır. Çok yaygın olmadıkları ve tanımlanmaları gerekmediği sürece başlıklarda kısaltmalardan kaçınılmalıdır (örneğin DNA). |
| Özet | 150-200 | Konunun arka planını kısaca özetleyerek, konuyu güncel ve incelemeye değer kılan unsurları vurgular ve incelemenin belirli hedeflerini veya temel mesajlarını özetler. Bir derleme makalesinin Özeti tipik olarak tek bir paragraf olarak yapılandırılır ve referansları içermez. Kısaltmalar ve ağır jargon asgari düzeyde tutulmalı, ancak aranabilirliği optimize edecek anahtar kelimeler eklenmelidir. |
| Giriş | 300-500 | Makalenin geri kalanının anlaşılmasına yardımcı olacak temel temaların, terimlerin ve süreçlerin temel bir açıklaması da dahil olmak üzere, konuyu tanıtmak için daha ayrıntılı arka plan/bağlam bilgisi sağlar. Giriş aynı zamanda makalenin amaçlarını ve kapsamını tanımlamalı ve hangi alt konuların tartışılacağını kısaca özetlemelidir. Bu bölüm sürekli düz yazı şeklinde yazılmalı ve uygunsa referanslar ve şekillerle (veya diğer gösterim öğeleriyle) desteklenmelidir. Spesifik araştırma bulguları genellikle Giriş bölümünde önemli ölçüde derinlemesine tartışılmayacaktır. |
| Ana metin | 3500-5000 | Genellikle konuya özgü uygun başlıklarla birkaç alt bölüme ayrılan derlemenin orta kısmı, münferit araştırma makalelerinin metodolojileri, sonuçları ve sonuçlarının yeterli bir tanımıyla birlikte, genel konuyla ilgili araştırma bulgularının ayrıntılı bir tartışmasını sağlamalıdır. İlgili araştırma makaleleri birlikte/aynı alt başlık altında tartışılmalı ve tutarlı bir anlatı oluşturmak için bu bağlantılar okuyuculara açık hale getirilmelidir. Çalışma boyunca, araştırma bulgularının incelenen araştırma konusunun daha geniş bağlamındaki önemi vurgulanmalı ve yazar sadece olguları ortaya koymak yerine her bir makalenin güçlü ve zayıf yönlerini eleştirel bir şekilde değerlendirmeyi amaçlamalıdır. Tüm alt bölümler bağımsız olarak tanıtılmalı ve sonuçlandırılmalı ve metin referanslarla tam olarak desteklenmelidir. Belirli bir bulguyu bildiren orijinal makaleye atıfta bulunmaya özen gösterilmeli ve genel tartışma dengeli olmalıdır. Şekiller, tablolar ve diğer gösterim öğeleri anlamaya yardımcı olmak ve metnin uzun bölümlerini bölmek için kullanılmalıdır. |
| Sonuçlar | 350-500 | Ana temaların ve çıkarılacak mesajların bir özetini sunarak makaleyi tamamlar. Ayrıca yazarın alandaki gelecek araştırmalara, temel zorluklara ve çözüm bekleyen sorulara ilişkin perspektiflerini de sunabilir. Genellikle sürekli düzyazı şeklinde yazılır ancak kilit noktaları vurgulamak için madde işaretli bir liste kullanılabilir. Destekleyici referanslar dahil edilebilir. |
| Kaynaklar | Kelime sınırı yok yaklaşık 150-300 referans içerir | Bu bölümde, derleme makale metninde veya şekil ve tablolarında atıfta bulunulan tüm referanslar listelenir. Referanslar dergi stil kurallarına göre biçimlendirilmelidir. |
Başlık, Özet ve Anahtar kelimeler
Derleme makalesinde ilgili etkili ve uygun bir başlık, özet ve anahtar kelimeler yazın. Bu, okuyucuların çalışmanızı bulması için makalenizin çevrimiçi görünürlüğünü en üst düzeye çıkaracaktır. Başlığınız ve özetiniz açık, özlü, uygun ve bilgilendirici olmalıdır.
Giriş
Kronolojik sırayla yayınlanan araştırmanıza kendi kelimelerinizle detaylı bir giriş yapın. Yayınlanmış literatürü özetlemeyin. Giriş bölümü okuyucuları makalenizi okumaya teşvik etmelidir.
Kritik konuların tartışılacağı çeşitli başlıklar
Konunun açıklayıcı bir özetini değil, eleştirel bir tartışmasını sunduğunuzdan emin olun. Araştırma alanınızda çelişkili araştırmalar varsa, bir tartışma unsuru eklediğinizi doğrulayın ve argümanın her iki tarafını da sunun. İyi bir inceleme yazısı, çelişkili çalışmalar arasındaki çatışmayı çözebilir.
Sonuç ve Gelecek Perspektifleri
Yazılan inceleme yazısı hedeflerinize ulaşmalıdır. Bu nedenle, inceleme yazısı okuyucuda aşağıdaki sorulara ilişkin net bir anlayış bırakmalıdır:
- İnceleme makalesinden ne anlayabilirler?
- Araştırma alanında hala daha fazla araştırılması gereken neler var?
- Bu, sonucunuzun bir parçası olarak konuyla ilgili gelecekteki kapsam için önerilerde bulunmayı içerebilir.
Kaynakça
Makalenin uygun yerlerinde kaynak göstermek intihalden kaçınmak için gerekli ve önemlidir. Her derginin kendi kaynak gösterme stili vardır. Bu nedenle, referansların makalenin sonunda listelenmesi gerekir. Derleme makalelerindeki referans sayısı genellikle araştırma makalelerinden daha fazladır.
Hazırlayacağınız derleme makalesinde yüzlerce kaynak kullanabilirsiniz. Bu kaynakları tek tek elle yazmak oldukça uğraştırıcı ve uzun zaman alıcı olacaktır. Bunun yerine atıf yönetim programlarını kullanabilirsiniz. Bu atıf yönetim programlarından en popüler olanları Mendeley, Citavi, Endnote diyebiliriz.
Bilimsel yayınlara ulaşılabilecek veri tabanları ve arama motorlarından bazıları şunlardır:
- PubMed pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Google Scholar scholar.google.com
- Web of Science (WoS) www.webofknowledge.com
- Scopus www.scopus.com
- Europe PMC europepmc.org
- Science.gov science.gov
- bioRxiv www.biorxiv.org
Derleme makalesi yazmak için öneriler
Derleme makalenizi yazmaya karar verdiğinizde ilk yapılacak iş konunun belirlenmesidir.
İncelemeniz için doğru konuyu seçin. Konunuz benzersizse, çalışma alanına daha fazla değer katacaktır. Konuyu başlangıç paragrafında tanıtmalısınız. Unutmayın, konunuz mevcut çalışma alanındaki herhangi bir boşluğa hitap etmelidir. Doğru araştırma konusunu seçerken bu yönergeleri izlemelisiniz:
- Konuyu seçmeden önce farklı araştırmacılarla tartışın;
- Sadece mevcut çalışma alanını analiz ettikten sonra çeşitli fikirler üzerinde beyin fırtınası yapın;
- İlgili verileri ve literatür taramasını kolayca toplayabileceğiniz bir konu seçin;
- Konu hakkında kolayca yazabileceğinizden ve konuyu sevdiğinizden emin olun;
- İlgili anahtar kelimeleri seçin ve yazmaya oturduğunuzda bunları dahil edin;
- Konunuzun bir araştırma soruları listesine hitap ettiğinden emin olun;
- Bir konu seçmeden önce arka plan okuması yapmayı ve ilgili bilgileri hızlıca araştırmayı unutmayın.
Tartışma Yapın
İntihal içermeyen bir inceleme makalesi yazmak için, makaleyi sadece özetlemekle yetinmemeli, makalenin tüm yönlerini eleştirel bir şekilde analiz etmeli ve tartışmalısınız.
Çeşitli araştırma sorularını ele aldığınızdan ve mevcut çalışma alanına katkıda bulunduğunuzdan emin olun. Tartışma sırasında konunun sadece bir yönünü değil tamamını analiz edin.
Özgün, kısa, net ve bilgilendirici olmak, bir makaleyi eleştirel olarak değerlendirmenin temel unsurlarıdır. Bir tartışma unsuru ekleyin. Daha önce yayınlanmış iki araştırma makalesi arasındaki çıkar çatışmasını da çözebilirsiniz. Bakış açınızı ikna edici bir şekilde sunun.
- İlgili veri ve bilgileri karşılaştırabilmek için farklı bakış açıları kullanın.
- Bir filozof gibi analiz edin ve hikayenin her iki tarafını da sunun.
- Kısa ve öz olun ve uzun açıklamalar yapmayın.
- Farklı yayınlanmış makalelerdeki fikirleri gözden geçirin ve sunun.
- Makalede kullandığınız bilgi ve verileri doğrulamak ve desteklemek için çelişkili görüşler kullanın.
Sonuç bölümü
Derleme makalesinin sonuç bölümü, makalenin ana hedeflerini, ele alınan konuları ve bulguları özetlemek için kullanılır. Derleme makalesinin sonuç bölümünü yazarken dikkate almanız gereken bazı ipuçları şunladır:
- Ana hedefleri hatırlatın: Makalenizin başında belirttiğiniz ana hedefleri tekrar hatırlatın. Okuyuculara, makalenin amacını ve neyi başarmayı hedeflediğini hatırlatın.
- Bulguları özetleyin: Makalenizde ele aldığınız konulara bağlı olarak, elde ettiğiniz ana bulguları özetleyin. Bu bulguları, kaynaklardan çıkarılan ortak temalar veya eğilimler olarak sunabilirsiniz. Bulgularınızı destekleyen örnekleri veya verileri de ekleyebilirsiniz.
- Literatüre katkılarınızı vurgulayın: Derleme makalesi, mevcut literatüre katkıda bulunmak için yazılır. Sonuç bölümünde, makalenizin literatüre nasıl bir katkı sağladığını vurgulayın. Özellikle, makalenizin ele aldığı konuda açık kalan sorunları veya tartışmaları ele alarak, literatüre yeni bir bakış açısı sunabilirsiniz.
- Son düşünceler: Derleme makalesinin son bölümünde, makalenizin önemini vurgulayacak ve okuyuculara düşünmeleri için bir fırsat verecek son düşünceler sunabilirsiniz. Bu, ele aldığınız konunun genel önemini vurgulayan bir ifade veya gelecekteki araştırmalar için öneriler olabilir.
- Son cümle: Makalenin sonuç bölümünü, güçlü bir son cümlesiyle tamamlayın. Bu cümle, makalenin ana mesajını özetleyen ve okuyucuların üzerinde düşünmelerini sağlayan bir ifade olabilir.
Özetle, derleme makalesinin sonuç bölümü, makalenin ana hedeflerini hatırlatan, bulguları özetleyen, literatüre katkılarını vurgulayan ve son düşünceler sunan bir bölümdür. Bu bölümü yazarken, net ve öz bir dil kullanmaya özen gösterin ve makalenizin önemini vurgulayın.
