Doktora tezini bilimsel makaleye dönüştürmek

Elsevier’den Laura Mesquita doktora tezi ve bilimsel makale arasındaki farklılıklara değinerek doktora tezinin bilimsel makaleye dönüştürülmesinde izlenebilecek  yöntemleri anlatıyor.

Birçok makale yazarı ilk olarak doktora tezinin (hatta yüksek lisans tezinin) bir bölümü ile ilgili araştırmalarını bilimsel makalelerde kaynak olarak kullanmaktadır. Bu durum mantıklı gözükse de tez yazımı için gerekli koşullar, akademik hakemli dergilerdeki makalelerden farklılık göstermektedir.

Kelime sınırlaması ve çalışmalarda kullanılması gereken detay seviyesi göz önüne alındığında, makaleler ve tezler arasındaki farkların bazıları oldukça açıktır. Örneğin, tezdeki fiiller gelecek zamanda “Araştıracağım” ve geçmiş zamanda “Araştırdım” şeklinde olabilir. Dergi makalelerinde ise yazarlar gerçekleşmiş bir çalışmayı tarif ettikleri için fiillerin zamanları çok daha uyumludur.

Doktora tezi ve bilimsel dergi makale arasındaki bazı önemli farklar aşağıda listelenmiştir.

Doktora Tezi

• Akademik ihtiyaçları karşılar
• Seçilmiş komite üyeleri tarafından değerlendirilir
• Bölümler vardır
• Ayrıntılıdır, kelime limiti yoktur
• İçindekiler tablosu vardır
• Enstitü inceleme komisyonu onayı detaylı olarak incelenir
• Kullanılan araçların açıklamaları ve kopyaları sunulur
• Tüm bulgular sunulur
• Fiiller zamana göre çekimlenir

Bilimsel Dergi Makalesi

• Dergi standartlarını karşılar
• Bilinmeyen hakemler (blind reviewer) tarafından değerlendirilir
• Kısımlar vardır
• Kelime sınırlaması vardır
• Metin biçimi belirlidir
• Kısa kaynak taraması yapılır
• Değerlendirme bir kaç cümle ile yapılır
• Kısa ve öz araç bilgisi sunulur
• Seçilmiş bulguların sunumu yapılır
• Fiillerin zaman çekimi daha uyumludur

1. Uygun dergi tespiti yapın

İlgilendiğiniz dergilerin amaç ve kapsamlarını (aims and scope) okuyun, makalenizin derginin kapsamına girebileceğinden emin olun. Eğer ki araştırmanız amaç ve kapsam dışında ise daha uygun bir dergi bakın. Eğer ki yine de amaç ve kapsam dışındaki yazınızı dergiye gönderirseniz çabanızın heba olduğunu görürsünüz. Makalenizin ilk aşamada reddedilmemesi için her bir derginin makaleler için önerilen düzen ve kaynakça biçimini (genellikle yazarlar için kılavuz (guide for authors) kısmında bulunur) kendi internet sitesinden kontrol edin.

 2. Tezinizi kısaltın

Dergi makaleleri genellikle doktora tezinden daha kısadır (kelime sınırı yazarlar için kılavuz kısmında belirtilir), bu yüzden daha dar çerçeve ve uyumlu bir biçim kullandığınızdan emin olun. Bunun anlamı;

• Doktora tezinizi ayrı ve yeni bir çalışma olarak değerlendirme
• Aynı fikirlerin farklı yollardan ifade edildiği yerlerde başka sözcüklerle açıklama
• Tezinizi başka bir amaçla kullanmak için (hepsini değil) seçilmesi ve okuyucuların anlamasını istediğiniz ana noktaya odaklanma

3. Giriş kısmının özet olarak biçimlendirilmesi

Özet yazmak zor olabilir. Ancak yazmak için iyi bir başlangıç noktanız var. Dergi makalelerindeki özetler tezdeki ortalama bir girişten genellikle daha kısadır (100-250 kelime), ancak bunların da iki ortak noktası vardır: Her ikisinde de okuyucunun dikkatini yönlendirmek ve daha fazla okunmasını sağlamak için bütün anahtar ögeleri kapsamalıdır. Özetinizin temeli olarak tezinizin giriş bölümünü ve tartışma bölümünün bir kısmını kullanmak iyi başlangıç noktası olabilir.

4. Girişin değiştirilmesi

Teziniz makalenizle alakalı olmayan birden fazla araştırma konusu ya da hipotez içerebilir. Araştırma sorularınızı bir araya getirmeyi göz önünde bulundurabilirsiniz ya da bir makale için sadece tek bir tanesine odaklanabilirsiniz. Tersi önerilmedikçe, giriş kısmını kısa ve öz tutmaya çalışın. Yayınlamak istediğiniz dergiden daha önceden yayınlanmış makaleleri örnek olarak kullanmak  yararlı olacaktır (en azından üç tane) – dergideki makaleler için bilinen “biçim” ile uyum sağlamaya çalışın.

5. Yöntem bölümünü kısaltın

Makalelerde, genellikle tezlerde olan aşırı derecede açıklayıcı yöntem kısmına ihtiyaç yoktur. Tekrarlanabilir olma ile ilgili endişeler daha önemli hale gelirken, yöntemler bölümünüzü kısa tutup hedef kitlenizi unutmayın; hakemlerin denediğiniz ve test ettiğiniz her yöntemin detayına ihtiyacı yoktur. Yöntemleriniz daha uzun bir açıklaması enstitünüzden ya da  finansörünüzden istenebilir ve  yenilikçi yöntemler kullanıldığında kesinlikle gereklidir ama yine de hedef dergide daha önce yayınlanmış olan makaleleri örnek olarak kullanmak iyi bir fikir olabilir.

6. Ana bulguları sonuçlarda verin

Tartışma kısmından önce sonuç kısmında araştırma sorunuz ile ilgili bütün bulguları sunduğunuzdan emin olun. Keşif analizi yapmışsanız, bulgularınızda bir kaç kısa ifade ile desteklediğinizden emin olun.

7. Tartışmanın net ve özlü olduğundan emin olun

Tartışma kısmı için iyi bir başlangıç noktası sonuçlarınızın yorumlanmasıdır. Araştırmanızdan okuyucunun anladığı nedir? Sonuçlarınızı tartışma bölümünde tekrarlamayın. Bunun yerine;

• Bulgularınızı literatürde sıralayın.
• Bulgularınızın ilgili alanın perspektifini nasıl genişlettiğini tartışın.
• Gelecekteki çalışmaların işiniz üzerine nasıl inşa edilebileceğini ve çalışmanızdaki kısıtlamalara hitap edebilecek yolları kısaca tanıtın.

8. Referansların sayısını sınırlayın

Bu temel ancak potansiyel olarak tarihlenen kaynakları ve öğrendiğiniz başka şeyleri alıntılayabileceğiniz doktora tezinizin aksine, dergiler bazen alıntıların sayısını sınırlandırır. Bu nedenle, şunlardan emin olmak önemlidir:

• En alakalı (ve en yeni) alıntıları seçmek
• Alıntıların doğru biçimlendirilmiş olması

Kaynak: Elsevier Connect

Makale hazırlamak için “Bilimsel makale yazmadan önce yapılması gereken altı şey” başlıklı yazımı da okuyabilirsiniz.

Ayrıca Bilimsel dergide yayın için tavsiyelere ve Bilimsel makalenin reddedilme sebeplerini de inceleyebilirsiniz.

Bilgi paylaştıkça çoğalır.