Alan dışı yüksek lisans yapmak ve başvuru şartları

Alan dışı yüksek lisans (master) yapmak bir çok öğrencinin aklından geçen bir fikirdir. Sahip olunan bilgilere yenilerini ekleyerek kariyeriniz için kullanabilir ya da kişisel olarak ilgilendiğiniz bir alanda yüksek lisans yaparak merak ettiğiniz konuları araştırma fırsatını bulabilirsiniz.

Lisans eğitimi size alanınız hakkında temel bilgileri verir ve yüksek lisans ile kariyerinizi yönlendirmek size kalmış bir durumdur. İster kendi alanınızda yüksek lisans yaparak araştırmalarınız ile bilgilerinizi derinleştirebilir ya da diğer alanlara geçiş yapıp kendinize yeni bilgiler ekleyerek farklı alanlara yönelebilirsiniz.

Her iki durumda da yüksek lisans yapıp gelecekteki kariyer hedeflerinize ulaşmak için bir adım atmış olursunuz.

Yüksek lisans programlarına başvuru yapabilmek için belirli şartlar (özellikle başvuru koşulları arasında belirtilen mezun olunan bölümler) olsa da, alan dışı lisans derecesine sahip öğrencileri kabul ettiği bilinen bazı yüksek lisans programları vardır. En yaygın alan dışı yüksek lisans bölümleri arasında,

• İşletme Yüksek Lisansı
• Psikoloji Yüksek Lisansı
• İnsan Kaynakları Yüksek Lisansı
• Sosyal Hizmet Yüksek Lisansı
• Gazetecilik Yüksek Lisansı
• Hemşirelik Yüksek Lisansı
• Uluslararası Ticaret Yüksek Lisansı
• Yönetim Bilişim Sistemleri Yüksek Lisansı
• İktisat Yüksek Lisansı
• Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Yüksek Lisansı

gibi programları sayabiliriz.

Alan dışı yüksek lisans yapmaya karar vermek, akademik kariyer yapmayı planlayanlar için oldukça ciddiye alınması gereken bir durumdur. Aksi takdirde zaman kaybına neden olabilir.

Aşağıdaki soruların cevabını bulmanız karar verme sürecinizi kolaylaştıracaktır:

1. Lisans alanınız ile devam etmek istediğiniz alan dışı yüksek lisans alanı arasındaki fark ne kadar büyüktür?

Bazı disiplinler diğerlerinden daha yakın ilişkide olabilir. Örneğin, lisans eğitimini Biyoloji alanında yapan biri Peyzaj Mimarlığı bölümü ile yakından ilgili iken Fizik Mühendisliği alanına uzak kalacaktır. Disiplinler arasındaki bağın yakınlığı başvurunuzun kabul edilme olasılığını artırabilir. 

2. Başvuru yapmak istediğiniz yüksek lisans için ne tür bir geçmiş istemektedir?

Başvuru yapmak istediğiniz yüksek lisans programı için gerekli koşullar ilgili enstitünün yüksek lisans ilanlarında belirtilmektedir. İstenilen şartlara ne kadar uygun olduğunuzu değerlendirin ve kayıt olmak için neler yapmanız gerektiğini gerekirse enstitüye ulaşarak ya da yüksek lisans yapmak istediğiniz hoca ile görüşebilirsiniz.

3. İstediğiniz yüksek lisans programından mezun olduğunuzda hangi kariyer seçeneklerine sahip olacaksınız?

Alan dışı yüksek lisansa başvurunuzu yapmadan önce, yüksek lisans mezuniyeti ile geleceğinizi nasıl etkileyebileceği üzerine araştırmalar yapın. Bu alanda hangi işler mevcuttur? Rekabet oranı yüksek mi? İlgili alanın iş hacminin büyümesi ya da azalması bekleniyor mu? 

4. Başvuracağınız yüksek lisans programı için öngörülen yatırım getirisi (YG) nedir?

Yüksek derecelerin genel anlamda daha yüksek kazanç potansiyeli olabilir, ancak hiçbir garantisi yoktur. Başvuru yapmak istediğiniz yüksek lisansın gerçek finansal değerini ve yatırım getirisini daha iyi belirlemek için bölgenizdeki potansiyel işleri ve maaşları araştırmanız sizin için karar vermenizde yardımcı olacaktır.

5. Yüksek lisans yapmadan da istediğiniz bilgi ve becerileri kazanabilir misiniz?

Alan dışı yüksek lisans yaparak hayal ettiğiniz işi yapabilmeniz için gerçekten lisansüstü eğitim gerekiyor mu? Hedeflerinizi gerçekleştirebilmek için aradaki bilgi boşluğunu kapatmanız gerekiyorsa; kitlesel çevrimiçi açık kurs siteleri (MOOC siteleri (Massive Open Online Course –Kitlesel Açık Online Ders), Udemy, Coursera vs.), işbaşı eğitimi veya bağımsız çalışma gibi alternatif yolları da göz önünde bulundurabilirsiniz.

Bunlar dışında bazı üniversiteler de online olarak ders vermektedir. Bu dersler ücretli olup, dijital sertifikaya sahip olabilirsiniz.

Alan dışı yüksek lisans şartları

Alan dışında başvuracağınız yüksek lisans programı için ALES‘in ilgili bölümünden (Sayısal, Eşit Ağırlık veya Sözel) üniversite senatosu tarafından belirlenen yeterli puana sahip olmanız gerekir.

Alan dışı yüksek lisans için yabancı dil şartı, üniversiteden üniversiteye değişiklik gösterebilmektedir. Başvuru yapmayı düşündüğünüz ilgili enstitünün duyurularını takip ederek hatta iletişime geçerek yabancı dil şartı hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.

Alan dışından mezun olan lisans öğrencileri alan dışı yüksek lisans yapabilmeleri için Bilimsel Hazırlık programı alabilirler.

Bilimsel hazırlık programına öğrenci kabulü şartları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği‘nde belirtilmiştir:

MADDE 30 – (1) Yüksek lisans ve doktora programlarına kabul edilen öğrencilerden lisans veya yüksek lisans derecesini kabul edildikleri yüksek lisans veya doktora programından farklı alanlarda almış olanlar ile lisans veya yüksek lisans derecesini kabul edildikleri yükseköğretim kurumu dışındaki yükseköğretim kurumlarından almış olan yüksek lisans veya doktora programı adayları için eksikliklerini gidermek amacıyla bilimsel hazırlık programı uygulanabilir.

(2) Bilimsel hazırlık programında alınması zorunlu dersler, ilgili lisansüstü programını tamamlamak için gerekli görülen derslerin yerine geçemez. Ancak bilimsel hazırlık programındaki bir öğrenci, bilimsel hazırlık derslerinin yanı sıra ilgili enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile lisansüstü programa yönelik dersler de alabilir.

(3) Bilimsel hazırlık programı ile ilgili devam, ders sınavları, ders notları, derslerden başarılı sayılma koşulları, ders tekrarı, kayıt silme ve diğer esaslar senato tarafından kabul edilen yönetmelikle belirlenir.

(4) Bilimsel hazırlık programında geçirilecek süre en çok iki yarıyıldır. Yaz öğretimi bu süreye dahil edilmez. Bu süre dönem izinleri dışında uzatılamaz ve süre sonunda başarılı olamayan öğrencinin ilişiği kesilir. Bu programda geçirilen süre yüksek lisans veya doktora programı sürelerine dahil edilmez.

Sonuç olarak dilerseniz mezun olduğunuz alan dışında başka bir alanda da yüksek lisans yapabilirsiniz. Bu tamamen sizin kişisel ihtiyacınıza ve enstitünün belirlemiş olduğu başvuru şartlarına bağlıdır. Alan dışı yüksek lisans yapmak istediğiniz enstitü ya da hoca ile irtibata geçerek detaylı bilgileri alabilirsiniz.

Bilgi paylaştıkça çoğalır.